Opłata za legalizację samowoli budowlanej. Zalegalizowanie samowoli budowlanej jest drogie, bo opłata legalizacyjna może być wysoka. Przy dużych obiektach komercyjnych legalizacja samowoli może kosztować setki tysięcy złotych. W przypadku domów jednorodzinnych opłata legalizacyjna wynosi 50.000 zł.
Samowola budowlana i możliwość jej legalizacji na przestrzeni zmian ustawy Prawo budowlane Pojęcie samowoli budowlanejPojęcia ,,samowoli” nie trzeba bliżej wyjaśniać, gdyż jego znaczenie jest powszechnie znane. Z samowolą budowlaną mamy do czynienia wówczas, gdy obiekt budowlany lub jego część jest w budowie albo został wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę, zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Jeszcze 40, 30 lat temu, budowanie bez pozwolenia na budowę było procederem nagminnym, dotykającym zarówno miasta, jak i wsie. Właściciele nieruchomości traktowali swoje działki jak prawdziwe ,,twierdze”, wychodząc z założenia, że na swoim gruncie mogą wznosić praktycznie wszystko co im się podoba. Taki proceder powodował dezorganizację przestrzeni, zaburzał ład architektoniczny, nie mówiąc już o sprzeczności z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich wzniesione przed 1970 przestrzeni lat zmieniały się przepisy regulujące zjawisko samowoli budowlanej i przesłanki umożliwiające jej legalizację. Do obiektów wzniesionych nielegalnie przed 1970 r. zastosowanie znajdowała ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane. Art. 52 ww. ustawy stanowił, iż obiekty budowlane będące w budowie lub wybudowane bez pozwolenia bądź niezgodnie z istotnymi warunkami pozwolenia, ulegają przymusowej rozbiórce, jeżeli właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt budowlany:1) Znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub 2) Sprowadza bądź w razie wybudowania sprowadziłby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo3) Powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niedopuszczalne pogorszenie warunków użytkowych i zdrowotnych dla przypadku ustalenia, że dany obiekt budowlany został samowolnie wzniesiony, ewentualna jego legalizacja następowała przy zastosowaniu środków z art. 37 i następne ustawy Prawo budowlane z dnia 24 października 1974 r. Stanowisko doktryny i judykatury pozostawało w tym przedmiocie jednoznaczne. Można tutaj wskazać chociażby na wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r. (II SA/Wr 303/07), zgodnie z którym likwidacja samowoli budowlanej popełnionej przed 1 stycznia 1995 r. – niezależnie od tego czy popełniono ją w okresie obowiązywania ustawy z 1974 r. czy też wcześniej, następuje w oparciu o przepisy ustawy z 1974 ----Obiekty wzniesione do 1 stycznia 1995 z 1974 r. znacząco różniła się od obecnie obowiązującego aktu w zakresie dotyczącym zjawiska samowoli budowlanej. W myśl art. 37 ust. 1 Prawa budowalnego z 1974 r. przymusowej rozbiórce z mocy ustawy podlegały tylko obiekty znajdujące się na terenie, który zgodnie z przepisami był przeznaczony pod zabudowę innego rodzaju, lub gdy obiekt powodował, bądź w razie wybudowania spowodowałby, niebezpieczeństwo dla ludzi czy mienia, albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Ust. 2 ww. przepisu umożliwiał podjęcie decyzji o przymusowej rozbiórce lub o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, jeżeli uzasadniały ją inne ważne przyczyny, poza wymienionymi w ust. 1. Wyjątkowość regulacji z 1974 r. polegała chociażby na tym, że w przypadku gdy obiekt, wybudowany w warunkach samowoli, nie naruszał przepisów prawa, zwłaszcza z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, a ponadto pozostawał w zgodzie z wymogami sztuki budowlanej, istniał obowiązek jego legalizacji. Jak podkreśla prof. Z. Niewiadomski w swoim komentarzu do Prawa budowlanego, ten stan prawny powodował, że inwestorzy nierzadko wybierali drogę późniejszej legalizacji obiektu w miejsce uciążliwych starań o pozwolenie na budowę, a liczba samowoli rosła z roku na rok. 2 Mając powyższe na względzie ustawodawca zdecydował się na rozwiązanie zupełnie odmienne, można by powiedzieć - rewolucyjne. Dla miłośników budowania ,,na dziko” nastały trudne wzniesione po 31 grudnia 1994 z dnia 7 lipca 1994 r. wprowadziła w art. 48 regulację, zgodnie z którą samowola budowlana, niezależnie od tego, czy obiekt budowlany był wzniesiony zgodnie z prawem i wymogami sztuki budowlanej, czy tez z ich naruszeniem, skutkowała nakazem rozbiórki. Jedynym wyjątkiem od tak ukształtowanej zasady była regulacja art. 49 w ówczesnym brzmieniu, dopuszczająca możliwość legalizacji samowoli budowlanej po 5 latach od jej popełnienia. W konsekwencji, jeżeli upływ ww. okresu nie nastąpił, nakazowi rozbiórki podlegały również te obiekty, które choć zbudowane bez pozwolenia na budowę, były zgodne z prawem i regułami sztuki budowlanej. Takie działanie niewątpliwie mijało się z celem i logiką, gdyż inwestorzy – po wykonaniu nakazu rozbiórki – nierzadko występowali o pozwolenie na budowę dotyczące takie samego obiektu, jaki wcześniej uległ przymusowej rozbiórce. Jak zauważa się w doktrynie, ww. regulacja, chociaż zgodna z prawem europejskim, nie znajdowała zastosowania w żadnym z krajów Unii Europejskiej i trudno jest znaleźć argumentację przemawiającą za zasadnością jej wprowadzenia w takim Nie można jednak nie wspomnieć, iż Trybunał Konstytucyjny zarówno w wyroku z dnia 12 stycznia 1999 jak i w wyroku z dnia 26 marca 2002 iż wynikający z art. 48 Prawa budowlanego wymóg bezwzględnego przestrzegania obowiązku uzyskania pozwolenia budowlanego, odpowiada sformułowanym w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP warunkom ograniczenia praw obywatelskich jako ,,koniecznych w demokratycznym państwie dla (…) porządku publicznego, (…) ochrony środowiska (…) wolności i praw innych osób”. Jak stwierdził Trybunał, naruszający prawo powinien liczyć się z faktem, iż minimalną konsekwencją naruszenia prawa jest przywrócenie stanu poprzedniego. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego zmierzało natomiast w stronę łagodzenia rygoryzmu ww. regulacji, wskazując, iż może ona być stosowana tylko i wyłącznie wtedy, gdy wszystkie wymogi w tym przepisie przewidziane zaistnieją kumulatywnie6. Art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu nadanym ustawą z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustawObecne brzmienie art. 48 Prawa budowlanego łagodzi rygoryzm poprzedniej regulacji. Wprawdzie ustawodawca dalej traktuje samowole budowlaną jako zjawisko negatywne, ale w przeciwieństwie do poprzedniego rozwiązania, łagodzi represyjność przepisów, dopuszczając możliwość legalizacji obiektu budowlanego wzniesionego wprawdzie bez pozwolenia na budowę, ale w zgodzie z przepisami sztuki budowlanej. Inwestorzy muszą się jednak liczyć z obowiązkiem zapłaty wysokiej opłaty legalizacyjnej. Przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym ma zastosowanie do tych samowoli budowlanych, które zaistniały pod rządami tego przepisu. To oznacza, że do samowoli budowlanych popełnionych przed dniem wejścia w życie ustawy z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane, tj. przed 11 lipca 2003 r. zastosowanie ma przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu pierwotnym, z tym że do postępowań o samowolę budowlaną wszczętych przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z 2003 r., a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy tej ustawy, umożliwiające legalizację obiektu budowlanego (jego części) będącego w budowie lub wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia bądź też mimo wniesienia sprzeciwu właściwy 103 ust. 2 Prawa budowlanegoJak wynika z ww. przepisu, do obiektów budowlanych samowolnie wzniesionych przed 1 stycznia 1995 r. lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, stosuje się ,,stare” Prawo budowlane, tj. z 1974 r., umożliwiające legalizację obiektu po wykluczeniu przesłanek określonych w art. 37 ust. 1 starego Prawa budowlanego, czyli sprzeczność z planem oraz niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Jak zauważa się w orzecznictwie, przez pojęcie obiektu, którego budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo budowlane z 1994 r. należy rozumieć obiekt całkowicie wykończony, jak i obiekt nieukończony lub jego część wybudowaną pod rządami ustawy Prawo budowlane z 1974 W sytuacji, gdy obiekt był wprawdzie samowolnie realizowany przed 1 stycznia 1995 r., jednakże zakończenie budowy nastąpiło już pod rządami obecnie obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane, wówczas należy przyjąć, że zastosowanie mają przepisy tej ustawy, która obowiązywała w chwili zakończenia budowy. Właściwą do zastosowania ustawę wyznacza zatem moment zrealizowania przez inwestora całości prac budowlanych składających się na obiekt z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustawLegalizację samowoli budowlanej bez opłaty legalizacyjnej wprowadziła czasowo ustawa z dnia 10 maja 2007 r. Stosownie do regulacji art. 3 tej ustawy, do dnia 1 stycznia 2008 r. do obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ administracji, jeżeli budowa została zakończona po 31 grudnia 1994 r., a przed 11 lipca 1998 r., i przed 11 lipca 2003 r. nie zostało wszczęte postępowanie administracyjne przez właściwy organ nadzoru budowlanego przepisów art. 48 – 49b ustawy Prawo budowlane nie stosuje się, a właściciel może wystąpić o pozwolenie na użytkowanie przedmiotowego obiektu lub jego części, po spełnieniu warunków określonych w art. 57 ust. 3 ustawy Prawo budowlane. Jeżeli obiekt budowlany narusza przepisy lub ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem, właściwy organ nadzoru budowlanego, w drodze postanowienia, nakłada na inwestora obowiązek usunięcia tych naruszeń w wyznaczonym terminie, pod rygorem rozbiórki obiektu lub jego części. Organ nakazuje też rozbiórkę, jeżeli właściciel nie uzyska pozwolenia na użytkowanie. Omawianą regulację stosuję się także do spraw wszczętych, a niezakończonych do dnia wejścia w życie epizodycznej ustawy z dnia 10 maja 2007 r. Autor: aplikant radcowski Kamila Olkowicz, KPRF Law OfficeLITERATURA:1. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt II SA/Wr 303/07, Lex 204966 2. Z. Niewiadomski, Prawo budowlane Komentarz, wyd. 6, Wydawnictwo Beck, Warszawa 2015 r., str. S. Jędrzejewski, Proces budowlany, Zagadnienia administracyjno – prawne, Bydgoszcz 1995 r., Wyrok TK z dnia 12 stycznia 1999 r., P 2/98, OTK 1999, Nr 1, poz. Wyrok TK z dnia 26 marca 2002 r., SK 2/01, OTK –A 2002, Nr 2, poz. Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 1999 r., sygn. akt IV SA 903/97, Wyrok NSA z dnia 31 października 1996 r., sygn. akt SA/Kr 2859/95, OSP 1997 nr 12, poz. KPRF LAW OFFICE
Legalizacja samowoli – uprawnienie, a nie obowiązek. Warto zwrócić uwagę na nowy przepis Prawa budowlanego dodany do ustawy w 2020 roku w wyniku nowelizacji. Chodzi o art. 48a, zgodnie z którym procedura legalizacji obiektu wybudowanego w warunkach samowoli budowlanej wszczynana jest na wniosek.
Na wybudowanie większości budynków potrzebne jest pozwolenie na budowę albo przynajmniej wcześniejsze zgłoszenie zamiaru rozpoczęcia prac i dostarczenie do urzędu wymaganych dokumentów. Zlekceważenie tych obowiązków, budowa bez wymaganych formalności to samowola budowlana. Może się ona skończyć nakazem rozbiórki nielegalnie postawionego obiektu, a nawet odpowiedzialnością karną. Zalegalizowanie samowoli jest kosztowne i nie zawsze możliwe. Samowola budowlana - kiedy ma miejsce? Samowola budowlana to budowa: bez wymaganego przepisami pozwolenia na budowę albo bez wymaganego przepisami zgłoszenia w urzędzie zamiaru rozpoczęcia prac. Prawo budowlane dla większości inwestycji wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Zasadą jest, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, chyba że przepisy przewidują, że dana inwestycja nie wymaga pozwolenia na budowę, tylko zgłoszenie. Dla niektórych inwestycji wystarczy zgłoszenie zamiaru wykonania robót i poczekanie 30 dni, czy organ nie wniesie sprzeciwu (są one wymienione w ustawie - Prawo budowlane). Dotyczy to np. domów jednorodzinnych. Przykład 1. Budowa wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane, nie wymaga już pozwolenia na budowę - wystarczy zgłoszenie. Wybudowanie domu jednorodzinnego bez zgłoszenia zostanie uznane za samowolę budowlaną. Nadzór budowlany często dowiaduje się o samowolach budowlanych w wyniku interwencji właścicieli lub mieszkańców sąsiednich nieruchomości. Niektóre samowole “wychodzą” po kilkudziesięciu latach, gdy np. nielegalnie “wybito” w ścianie w granicy działki dodatkowe okna, a po latach sąsiad chce w granicy działki postawić budynek. Co potrzeba do zalegalizowania samowoli? Zasadą jest, że jeśli organy nadzoru budowlanego dowiadują się o samowoli, to najpierw sprawdzają, czy jest możliwe jej zalegalizowanie. Dopiero jeśli się okaże, że samowola budowlana nie jest możliwa do zalegalizowania albo właściciel nieruchomości nie jest legalizacją zainteresowany, może zostać wydany nakaz rozbiórki samowoli (art. 48 - 53 Prawa budowlanego). Zalegalizowanie samowoli budowlanej wymaga dopełnienia takich samych formalności, jakie byłyby potrzebne do legalnego postawienia obiektu. Do tego dochodzi konieczność zapłacenia dość wysokiej opłaty legalizacyjnej. Nadzór budowlany po stwierdzeniu, że miała miejsce samowola budowlana, wydaje postanowienie, w którym wyznacza termin na dostarczenie wymaganych do jej zalegalizowania dokumentów: zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o tym, że budowa jest zgodna z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a gdyby takiego planu nie było - z decyzją o warunkach zabudowy; takich samych dokumentów, jakie byłyby potrzebne, gdyby inwestycja od początku była prowadzona legalnie (czyli np. projekt budowlany wykonany przez osobę z uprawnieniami, wymagane opinie, uzgodnienia, zgoda na dysponowanie nieruchomością na cele budowlane). Jeśli te dokumenty nie zostaną dostarczone w terminie, to do legalizacji samowoli nie dojdzie. Przykład 2. Właściciel bez wymaganego pozwolenia na budowę wybudował na działce pawilon handlowy tuż przy froncie działki. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zabrania jednak budowy w odległości 5m od frontu działki. Mimo, że samowolnie wybudowany pawilon jest zgodny ze sztuką budowlaną, nie można go zalegalizować - bo nie ma możliwości uzyskania zaświadczenia, że jest on zgodny miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeśli wymagane dokumenty zostaną dostarczone i są one prawidłowe, inspektor nadzoru budowlanego ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Gdy zostanie ona zapłacona, zatwierdzany jest projekt budowlany. Może być też konieczne uzyskanie pozwolenia na użytkowanie. W ten sposób samowola budowlana zostaje zalegalizowana. Opłata za legalizację samowoli budowlanej Zalegalizowanie samowoli budowlanej jest drogie, bo opłata legalizacyjna może być wysoka. Przy dużych obiektach komercyjnych legalizacja samowoli może kosztować setki tysięcy złotych. W przypadku domów jednorodzinnych opłata legalizacyjna wynosi zł. Najtaniej jest w przypadku tzw. “małych samowoli”, czyli budowy bez wymaganego zgłoszenia (innej niż domów jednorodzinnych) - może wynieść zł lub zł. Dla wielu obiektów wysokość opłaty zależy od ich kategorii, powierzchni, kubatury i oblicza się ją według wzoru z Prawa budowlanego i danych z załącznika do tej ustawy. Legalizacja samowoli budowlanych - zasady: Samowolą jest obiekt wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Do zalegalizowania samowoli są potrzebne takie same dokumenty, jak do legalnego wybudowania obiektu; termin na ich dostarczenie ustala nadzór budowlany. Nie można zalegalizować samowoli, która jest niezgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego; jeśli nie ma planu miejscowego, samowola musi być zgodna z decyzją o warunkach zabudowy. Do zalegalizowania samowoli potrzebne jest zapłacenie opłaty legalizacyjnej, której wysokość określa nadzór budowlany. Jeśli nie uda się zalegalizować samowoli, zostanie wydana decyzja nakazująca jej rozbiórkę. Stare samowole tańsze w legalizacji Dla legalizacji samowoli budowlanej znaczenie ma to, kiedy do niej doszło. Tańsze jest zalegalizowanie starych samowoli - sprzed 1 stycznia 1995 r. Wynika to z tego, że do ich legalizacji stosuje się stare przepisy (Prawo budowlane z 1974 r.), które nie przewidywało obowiązku uiszczania opłaty legalizacyjnej. Trzeba jednak dopełnić pozostałych formalności, żeby taka stara samowola budowlana została zalegalizowana (przedstawić wymagane dokumenty, zgodność z planem miejscowym lub decyzją o warunkach zabudowy). Nie ma czegoś takiego jak “przedawnienie samowoli”. Można nakazać rozbiórkę samowoli budowlanych nawet sprzed 100 lat. Nakaz rozbiórki samowoli budowlanej Najdalej idącym skutkiem samowoli budowlanej będzie nakazanie jej rozbiórki. Inspektor nadzoru budowlanego nakaże rozbiórkę obiektu lub jego części wybudowanego bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wtedy, gdy nie uda się jej zalegalizować. Od decyzji nakazującej rozbiórkę można się oczywiście odwoływać. Jeśli jednak nie udało się zalegalizować samowoli, to podważenie takiej decyzji z powoływaniem się np. na to, że w samowolnie wybudowanym sklepie prowadzona jest działalność gospodarcza będąca źródłem utrzymania rodziny nie pomoże. Kto ma rozebrać samowolę: inwestor czy obecny właściciel? Pojawia się problem, gdy samowola budowlana został zrealizowana przez wcześniejszego właściciela nieruchomości (inwestora), a nie przez obecnego właściciela. Kto w takiej sytuacji ma obowiązki związane z zalegalizowaniem samowoli lub jej rozbieraniem? W przepisach Prawa budowlanego (art. 52) jest mowa o tym, że obowiązki ma wykonać inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego. Kiedy inspektor nadzoru budowlanego wydaje decyzje, musi wskazać, kto jest jej adresatem. Nie ma tu jednak dowolności. W pierwszej kolejności nakaz rozbiórki powinien być kierowany do inwestora, który dopuścił się samowoli i ma nadal prawo do tej nieruchomości na cele budowlane. "Jeżeli inwestor po dokonaniu samowoli budowlanej utracił uprawnienie do wykonania decyzji rozbiórkowej albo jeżeli nie jest możliwe ustalenie inwestora - sprawcy samowoli budowlanej, to obowiązkiem wykonania nakazu rozbiórki należy obciążyć aktualnego właściciela nieruchomości, na której posadowiony jest samowolnie wzniesiony obiekt budowlany lub działającego w jego imieniu zarządcy" - uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 marca 2018 r., sygn. akt II OSK 2446/17. Samowola budowlana przyczyną sprawy karnej Za samowolę budowlaną może też grozić odpowiedzialność karna. Za wykonywanie robót budowlanych, które są samowolą, grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat (art. 90 Prawa budowlanego). Nawet zalegalizowanie samowoli budowlanej nie likwiduje ryzyka poniesienia odpowiedzialności karnej.

Nowe przepisy. Nowe prawo budowlane, które wejdzie w życie 19 września 2020 r., wprowadza dodatkowo odrębne uproszczone postępowanie legalizacyjne. Odnosi się do „ starych” samowoli budowlanych, a więc takich, których budowa zakończona została co najmniej 20 lat przed wszczęciem postępowania legalizacyjnego. Zgodnie z

Artykuł 103 ust. 2 obowiązującego [link= budowlanego[/link] mówi, że jeżeli nielegalna budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie prawa budowlanego z 1994 r. (tj. przed 1 stycznia 1995 r.) lub też zostało wszczęte postępowanie administracyjne, to do samowoli stosuje się art. 37 – 40 [link= budowlanego z 1974 r.[/link] Prawo budowlane z 1994 r. nie definiuje jednoznacznie, co należy uznać za „zakończenie budowy”. Jest jednak wiele orzeczeń sądów administracyjnych w tej sprawie. W wielu wyrokach składy orzekające sądu administracyjnego przyjmowały, że przepisy ustawy z 1974 r. stosuje się do obiektów, które nie później niż do 31 grudnia 1994 r. były wybudowane w stopniu umożliwiającym wydanie w tym czasie pozwolenia na ich użytkowanie. Są jednak i takie wyroki, w których sąd dochodził do wniosku, że do uznania budowy za zakończoną wystarczy ustalenie, iż obiekt był 31 grudnia 1994 r. co najmniej w stanie surowym zamkniętym (odnosząc się, chyba niezasadnie, ale korzystnie dla sprawców, do definicji zakończenia budowy z ustawy o gospodarce nieruchomościami). Był też i taki wyrok sądu administracyjnego, w którym wyrażono pogląd, że prawo budowlane z 1974 r. ma również zastosowanie do obiektu, którego budowy co prawda nie zakończono przed 31 grudnia 1994 r., ale po tej dacie również nie prowadzono żadnych robót budowlanych. Jak widać, stosowanie starych przepisów przysparza wielu problemów. I chociaż nie obowiązują od 15 lat, to regulacje zawarte w art. 103 ust. 2 prawa budowlanego z 1994 r. wymuszają, aby zarówno nadzór budowlany, jak i sprawcy samowoli budowlanej sprzed kilkunastu lat mieli wiedzę na ich temat. Artykuł 103 ust. 2 mówi także o wszczętym postępowaniu administracyjnym. Chodzi o toczące się wciąż postępowania w sprawie samowolnej budowy, które rozpoczęto przed 1 stycznia 1995 r. Wprawdzie od tej daty minęło wiele lat, ale wciąż zdarzają się przypadki niezakończonych spraw, nie ma jednak ich dużo. Zdecydowanie więcej jest przypadków legalizacji starych samowoli dopiero niedawno ujawnionych. Przy starej samowoli częstym problemem jest udowodnienie, kiedy dokładnie doszło do jej popełnienia. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia daty zakończenia budowy ciąży na nadzorze budowlanym (gdy postępowanie jest prowadzone z urzędu) lub na inwestorze (gdy postępowanie jest prowadzone po uprzednim złożeniu przez niego wniosku). Orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednak jednoznaczne. Wszystko zależy więc od podejścia prowadzącego dane postępowanie legalizacyjne, a w razie sporu – od sądu administracyjnego. Inspektor nadzoru budowlanego w toku postępowania legalizacyjnego bada zgodność z przepisami i miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Bierze więc pod uwagę takie same przesłanki, jakie uwzględnia się w postępowaniu, które toczy się na podstawie obecnie obowiązujących przepisów. [ramka][b]Uwaga![/b] Pod uwagę bierze się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obowiązujący w dacie dopuszczenia się samowoli, a jeżeli jego ustalenia były niekorzystne dla inwestora, to obecnie obowiązujący (jeżeli taki jest). Pozwolenie na użytkowanie wydaje się na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. Podstawowa różnica jest jednak taka, że nie płaci się wymaganej obecnie opłaty legalizacyjnej. Dlatego wielu inwestorów stara się legalizować na starych zasadach. Jest to bowiem dla nich korzystniejsze, bo tańsze.[/ramka] [srodtytul]Gdzie szukać dokumentów[/srodtytul] Jak udowodnić, że do samowoli doszło przed 15 laty, a nie całkiem niedawno? Nie jest to takie proste. Dopiero bowiem od 1999 r. urzędy (obecnie są to starostwa lub prezydenci w miastach na prawach powiatu) archiwizują akta dotyczące wydanych pozwoleń na budowę. Wcześniej takiego obowiązku nie było. Co najwyżej można się posiłkować książkami ruchu budowlanego – prowadziły je przed laty gminy (wiele lat temu to one wydawały pozwolenia na budowę). W książkach tych zapisywały wydane pozwolenia budowlane, pozwolenia na użytkowanie etc. Kiedy gminom odebrano prawo wydawania pozwoleń, dokumenty te trafiły do urzędów rejonowych, a potem powinny się znaleźć w archiwach akt nowych i to tam trzeba ich szukać. Nie wszystkie się jednak zachowały. Zawsze jako dowód mogą posłużyć stare rachunki, np. za roboty budowlane, za zakupione materiały etc. Można też przedstawić zeznania świadków, a także zdjęcia lotnicze. W Warszawie znajduje się Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii z siedzibą przy ul. Jana Olbrachta 94B. Dysponuje on zdjęciami lotniczymi terenu całej Polski z różnych okresów – jeżeli na takim zdjęciu widać, że budynek stoi i jego budowa jest już zakończona, to będziemy mieli mocny dowód w ręku. Takie zdjęcie można zamówić w tym ośrodku. [srodtytul]Jakie formalności[/srodtytul] W prawie budowlanym z 1974 r. tylko rozbiórki można było dokonać na zgłoszenie. W pozostałych wypadkach niezbędne było pozwolenie na budowę. [ramka][b]Kiedy pozwolenie na budowę na podstawie prawa budowlanego z 1974 r.[/b] Uzyskania pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami budowlanym obowiązującymi do 31 grudnia 1994 r. wymagały: 1) wykonanie i rozbudowa stałych i tymczasowych budynków, 2) wykonanie i rozbudowa budowli stałych służących do celów wypoczynku, rozrywki i sportu, 3) wykonanie stałych budowli mostów i wiaduktów komunikacji kolejowej i drogowej o rozpiętości powyżej 15 m oraz dwupoziomowych skrzyżowań obiektów komunikacyjnych, 4) wykonanie stałych sieci lub linii uzbrojenia terenu: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych i na paliwa płynne, z wyjątkiem sieci i linii uzbrojenia terenu poszczególnych nieruchomości, pasów drogowych, obszarów kolejowych i lotnisk, 5) realizacja innych inwestycji budowlanych: przewidzianych na terenach użytkowanych dotychczas na inne cele lub których wykonanie mogłoby spowodować wprowadzenie, utrwalenie albo zwiększenie istniejących ograniczeń, uciążliwości, pogorszenie warunków ochrony środowiska, sanitarnych lub bezpieczeństwa ludzi bądź mienia na terenach sąsiednich, 6) wykonywanie w miejscach publicznych pomników, posągów i wodotrysków, stałych urządzeń wpływających na wygląd obiektów budowlanych, takich jak urządzenia reklamowe i ogłoszeniowe, oraz kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego (z wyłączeniem budowy pomników, posągów, kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego na terenach cmentarzy i terenach przykościelnych, związanych z wykonywaniem kultu religijnego), 7) wykonywanie stałych ogrodzeń: od strony dróg (ulic) i placów publicznych oraz od innych miejsc publicznych, z cementu jako pełne oraz z kształtowników metalowych i blach lub ze stali budowlanej, niezależnie od położenia tych ogrodzeń.[/ramka] Postępowanie o wydanie pozwolenia na użytkowanie obiektu wieńczące postępowanie o legalizację samowoli sprzed 1 stycznia 1995 r. powinno być prowadzone także według przepisów ustawy z 1974 r. [ramka][b]Pozwolenie na użytkowanie[/b] [b]Stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego[/b] (fragment) Zdaniem NSA wyrażonym w wyroku z 30 stycznia 2009 r. (sygn. akt II OSK 29/08) samowola powstała pod rządami prawa budowlanego z 1974 r., co przesądza o konieczności zastosowania do legalizacji samowoli przepisów tej właśnie ustawy, a nakaz wykonania określonych czynności w celu uzyskania pozwolenia na użytkowanie wydany na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. winien skutkować zastosowaniem trybu i przesłanek ujętych w tym przepisie. Oznacza to, że do udzielenia pozwolenia na użytkowanie w przypadku legalizacji samowoli budowlanej powstałej przed 1995 r. należy stosować art. 42b ustawy – Prawo budowlane z 1974 r., a nie art. 55 ustawy – Prawo budowlane z 1994 r.[/ramka] Pozwolenie na użytkowanie wydawane na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. różni się od obecnego tym, że nie można ograniczyć stron postępowania jedynie do inwestora. W tym czasie przepisy nie zawierały specjalnych uregulowań. Z tego powodu strony postępowania o wydanie pozwolenia na podstawie przepisów z 1974 r. będą ustalane na zasadach ogólnych z art. 28 [link= postępowania administracyjnego[/link]. Kolejna różnicą jest brak podstaw do żądania oświadczenia o prawie do dysponowania terenem na cele budowlane. Czyli legalizacji może dokonać sprawca niezależnie od tego, czy prawo do terenu posiada czy nie. Nie ma natomiast różnicy w zakresie dokumentów koniecznych do przedłożenia przez inwestora. W obecnie obowiązującej ustawie dokumenty te wymienia art. 57 prawa budowlanego. Natomiast art. 56 prawa budowlanego z 1974 r. dawał znaczne uznanie administracyjne organom, wskazując na możliwość żądania „informacji i dokumentów” czy też „ekspertyz dotyczących stanu technicznego obiektu”. [ramka][b]Art. 42. USTAWA z 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (wyciąg)[/b] ust. 1. Inwestor, właściciel lub zarządca może przystąpić do użytkowania obiektu budowlanego, co do którego wydano przewidziany w art. 40 nakaz dokonania zmian lub przeróbek, dopiero po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, wydanego przez właściwy terenowy organ administracji państwowej. ust 3. Podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest stwierdzenie zdatności do użytku wykonanego obiektu. [b]Art. 56.[/b] 1. Terenowy organ administracji państwowej przy wykonywaniu zadań określonych ustawą może żądać od inwestora, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego oraz od wykonawcy robót budowlanych lub producenta materiałów budowlanych informacji i udostępnienia dokumentów związanych z prowadzeniem robót, przekazaniem obiektu budowlanego do użytku lub utrzymaniem obiektu, opracowania instrukcji eksploatacyjnej dla obiektu lub jego części, dostarczenia technicznych ekspertyz dotyczących projektu, materiałów, robót, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, oraz określić termin ich dostarczenia. 2. Koszty ekspertyz ponosi inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego albo wykonawca robót budowlanych lub producent materiałów budowlanych. 3. W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie żądanych ekspertyz lub w razie dostarczenia ekspertyz, które niedostatecznie wyjaśniają sprawę będącą przedmiotem ekspertyzy, właściwy terenowy organ administracji państwowej może zlecić wykonanie tych ekspertyz na koszt inwestora, właściciela lub zarządcy obiektu, wykonawcy robót budowlanych albo producenta materiałów budowlanych. [b]Rozporządzenie ministra gospodarki terenowej i ochrony środowiska z 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego[/b] [b]Dział 2 Budownictwo jednostek gospodarki uspołecznionej oraz innych jednostek organizacyjnych.[/b] [b]Rozdział 9 Pozwolenia na użytkowanie.[/b] § 33. 1. W wypadkach określonych w art. 42 inwestor występuje o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po wykonaniu całości robót budowlanych, zamierzonych i nakazanych, po przeprowadzeniu wymaganych przepisami badań i sprawdzeń oraz po doprowadzeniu terenu działki do stanu zgodnego z przepisami, dołączając do wniosku dokumenty wymagane przez właściwy organ. 3. Zdatność do użytku wykonanego obiektu budowlanego stwierdza właściwy organ, korzystając w miarę potrzeby z uprawnień przewidzianych w art. 56. [b]Dział 3 Budownictwo osób fizycznych.[/b] [b]Rozdział 6 Pozwolenia na użytkowanie.[/b] § 59. 1. W wypadkach określonych w art. 42 inwestor występuje o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po wykonaniu w całości robót budowlanych, zamierzonych i nakazanych, po przeprowadzeniu wymaganych przepisami badań i sprawdzeń oraz po doprowadzeniu terenu działki do stanu zgodnego z przepisami, dołączając do wniosku dokumenty budowy wymagane przez właściwy organ. 3. Zdatność do użytku wykonanego obiektu stwierdza właściwy organ, korzystając w miarę potrzeby z uprawnień przewidzianych w art. 5.[/ramka] [ramka][b]Z wokandy:[/b] - Skoro przepisy prawa budowlanego z 1974 r. nie określały, kto jest stroną postępowania w sprawie o pozwolenie na użytkowanie obiektu, to należało zastosować przepis ogólny – art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 4 lutego 2009 r. w Poznaniu, II SA/Po 563/08).[/b] - Użycie w art. 40 ustawy z 1974 r. – Prawo budowlane sformułowania „zmian lub przeróbek” dowodzi, iż czynności legalizacyjne mogą zmierzać wyłącznie do poprawienia stanu technicznego obiektu budowlanego. O ile dla oceny stanu technicznego obiektu budowlanego wymagane jest przedłożenie opracowania bądź ekspertyzy, o tyle można takowego żądać w oparciu o art. 56 prawa budowlanego. Z art. 42 ust. 3 prawa budowlanego wynika, że podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, w stosunku do którego wydano nakaz dokonania zmian lub przeróbek, jest wyłącznie stwierdzenie zdolności do użytku wykonanego obiektu. Nie ma uzasadnienia prawnego dla żądania przedłożenia – poza oświadczeniem uprawnionej osoby o wykonaniu obiektu w sposób zgodny z zasadami sztuki budowlanej i inwentaryzacją powykonawczą obiektu – dowodu stwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane ([b]wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 3 sierpnia 2006 r., II SA/Bk 141/06)[/b] 1. Organ orzekający w sprawie zezwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego wybudowanego bez pozwolenia na budowę nie ma obowiązku dokonywania ustaleń, czy inwestorowi przysługuje prawo do dysponowania nieruchomością. 2. Udzielenie zezwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego (art. 42 ustawy z 24 października 1974 r. – Prawo budowlane – DzU nr 38, poz. 229 z późn. zm.) nie przesądza o prawie własności gruntu i nie ma bezpośrednio wpływu na ustalenie tych spraw [b](wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 listopada z 1991 r., IV SA 927/91).[/b] 1. Wprawdzie podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest stwierdzenie zdatności wykonanego obiektu do użytku (art. 42 ust. 3 prawa budowlanego z 1974 r.), jednakże ocena zdatności do użytku nie może ograniczać się wyłącznie do zagadnień konstrukcyjno-budowlanych, ale powinna obejmować także zagadnienia określone w art. 5 prawa budowlanego, w tym spełnienie wymagań ochrony środowiska, z uwzględnieniem nie tylko położenia obiektu o charakterze produkcyjnym wraz z urządzeniami stolarskimi względem budynków na działkach sąsiednich, ale również uciążliwości związanych z funkcjonowaniem tego obiektu. 2. Prowadzenie postępowania w sprawie obiektu budowlanego wybudowanego samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. nie oznacza zakazu stosowania obecnie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska. 3. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach możliwe jest także po wybudowaniu obiektu budowlanego, gdyż wymagane jest przed wydaniem decyzji „naprawczych” w trybie ustawy – Prawo budowlane z 1994 r. Skoro tak, to brak jest podstaw, aby od takiej możliwości arbitralnie wyłączyć postępowanie naprawcze prowadzone, w trybie ustawy – Prawo budowlane z 1974 r., wobec obiektów wybudowanych samowolnie przed 1 stycznia 1995 r.[b] (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 8 października 2008 r., II SA/Go 372/08).[/b][/ramka] [srodtytul]Legalizacja po 1994 r.[/srodtytul] Od 1 stycznia 1995 r. do 11 lipca 2003 r. obowiązywały bardzo restrykcyjne zasady co do samowolnej budowy bez pozwolenia, bez zgłoszenia lub mimo sprzeciwu. Niektórzy inwestorzy mogli jednak wówczas uniknąć wydania nakazu rozbiórki. Artykuł 49 prawa budowlanego (w brzmieniu obowiązującym między 1 stycznia 1995 r. a 11 lipca 2003 r.) stanowił, że nie wydaje się nakazu rozbiórki samowolnie wzniesionego obiektu, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia zakończenia budowy. Pod warunkiem że ich inwestycje nie naruszały przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na tej podstawie mogli się starać o pozwolenie na użytkowanie. Jeżeli inwestor nie mógł uzyskać decyzji o pozwoleniu na użytkowanie takiego obiektu, organ nadzoru wydawał nakaz rozbiórki. Powstał jednak problem z zastosowaniem tego przepisu. Prawo budowlane, które go wprowadziło, weszło w życie 1 stycznia 1995 r., możliwość stosowania regulacji zawartych w art. 49 ustawy powstała jednak dopiero po upływie pięciu lat, czyli od 1 stycznia 2000 r., i obowiązywała do 10 lipca 2003 roku. Wtedy bowiem weszła w życie nowelizacja prawa budowlanego, która zmieniła ten przepis (zapis art. 49). Wspomniana nowelizacja nie przewidywała żadnego okresu przejściowego, w którym sprawcy samowoli budowlanej mogliby z tego przepisu skorzystać po jego zmianie. Do Trybunału Konstytucyjnego trafiło pytanie prawne w tej sprawie. W [b]wyroku z 18 października 2006 r. (sygn. P27/05) Trybunał Konstytucyjny[/b] stwierdził niekonstytucyjność dwóch przepisów przejściowych. Ustawodawca przygotował nowelizację przepisów prawa budowlanego, a na jej podstawie doszło do przywrócenia praw nabytych, z dniem wejścia w życie tej nowelizacji, tj. z dniem 20 czerwca 2007 r. Od tej daty do 31 grudnia 2007 r. można było legalizować samowolne budowy kończone po 1 stycznia 1995 r., ale przed 11 lipca 1998 r. Z bezpłatnej legalizacji skorzystały osoby, które wcześniej nie występowały o pozwolenie na użytkowanie obiektu ani nie próbowały w inny sposób zalegalizować budynku wzniesionego z naruszeniem prawa. Musiały też przed tą datą przez pięć lat użytkować budynek (lub inny obiekt) będący samowolną budową, bez konieczności wnoszenia opłat. Obecnie tej możliwości już nie ma – w stosunku do osób, które popełniły samowolę po 1 stycznia 1995 r., stosuje się aktualnie obowiązujące przepisy. [ramka][b]Uwaga![/b] Nadzór budowlany, prowadząc postępowanie dotyczące budynku (innego obiektu budowlanego) budowanego albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, musi jednoznacznie ustalić, na podstawie jakich przepisów będzie prowadził to postępowanie, a następnie wydać decyzję administracyjną. Do 11 lipca 2003 roku nadzór budowlany ustalał, czy postępowanie powinno być wszczęte na podstawie art. 48 czy też art. 50 i 51 ustawy. Artykuł 48 ustawy dotyczy samowolnie realizowanej budowy obiektu budowlanego. Artykuły 50 i 51 dotyczą wykonywania innych robót budowlanych niż budowa. Jeżeli postępowanie zostało wszczęte na podstawie art. 48 ustawy, a z materiału dowodowego wynikało, że powinno być ono prowadzone według art. 50 i 51 ustawy, postępowanie takie było umorzone i wszczynane nowe według właściwej podstawy prawnej. Nadzór budowlany, wszczynając postępowanie dotyczące samowoli budowlanej, nie mógł w zależności od własnego uznania stosować zamiennie art. 48 lub 50 i 51 ustawy. Od 11 lipca 2003 r. art. 48 ustawy dotyczy jedynie budowy obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego pozwolenia na budowę.[/ramka] Organy nadzoru budowlanego w praktyce uznają, że samowolne wykonanie urządzenia budowlanego związanego z istniejącym legalnie obiektem budowlanym należy traktować jako wykonanie robót budowlanych innych niż budowa, a więc nie można zastosować art. 48 ustawy. Obiekt budowlany uzyskuje charakter urządzenia budowlanego poprzez związanie funkcjonalne z obiektem budowlanym, jeżeli jednocześnie zapewnia możliwość użytkowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Dotyczyć to może np. ogrodzenia realizowanego wokół zabudowanej działki. Również w aktualnym stanie prawnym nadzór budowlany musi rozstrzygać, czy właściwą podstawą do prowadzenia postępowania w sprawie samowoli budowlanej jest art. 48 lub art. 49b albo art. 50 i 51. Jest to istotne, ponieważ przepisy te przewidują różniące się między sobą procedury. [ramka][b]Z wokandy[/b] - Moment zakończenia budowy to stan faktyczny. Decyduje faktyczne zakończenie prac związanych ze wznoszeniem budynku. Nie jest to uzależnione od dopełnienia formalnych obowiązków przewidzianych w przepisach prawa budowlanego. W szczególności nie jest konieczne uzyskanie prawa do użytkowania budynku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2006 r., sygn. akt II OSK 625/05). - Nie ma znaczenia to, czy zawiadomiono właściwy organ o zakończeniu budowy oraz wypełniono inne obowiązki związane z zakończeniem procesu budowlanego (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3 lutego 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1835/04). - Za zakończenie budowy obiektu budowlanego może być uznane doprowadzenie budynku do stanu, w którym – przynajmniej w części – będzie możliwe przystąpienie do użytkowania zgodnie z jego przeznaczeniem. Oznacza to, że jeżeli prace budowlane zakończyły się przed 1 stycznia 1995 r. i umożliwiały użytkowanie (także w części) obiektu, to budowę należy uznać za zakończoną (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 1997 r., sygn. akt SA/Ka 2178/95). - W przypadku prowadzenia postępowania na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 103 § 2 prawa budowlanego organ nadzoru budowlanego powinien ustalić przeznaczenie terenu, na którym położony jest obiekt budowlany będący przedmiotem postępowania, według przepisów o planowaniu przestrzennym, w tym przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dacie rozstrzygania sprawy przez ten organ (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 19 lutego 2009 r., II SA/Kr 1094/08). - Prowadzenie postępowania w sprawie obiektu budowlanego wybudowanego samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. nie oznacza zakazu stosowania obecnie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach możliwe jest także po wybudowaniu obiektu budowlanego, gdyż wymagane jest przed wydaniem decyzji „naprawczych” w trybie prawa budowlanego z 1994 r. Skoro tak, brak jest podstaw, aby od takiej możliwości arbitralnie wyłączyć postępowanie naprawcze prowadzone w trybie prawa budowlanego z 1974 r. wobec obiektów wybudowanych samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 18 września 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 318/08).[/b] 6) Legalność zabudowy wzniesionej w 1970 r. należy ocenić według przepisów ustawy – Prawo budowlane z 1961 r. W przypadku ustalenia, że dany obiekt budowlany został samowolnie wzniesiony, ewentualna legalizacja tego obiektu następuje przy zastosowaniu środków z art. 37 i następnych prawa budowlanego z 1974 r. [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 listopada 2005 r., sygn. akt VII SA/Wa85/04).[/b][/ramka] [ramka][srodtytul]Zobacz cały poradnik [link= zalegalizować samowolę budowlaną"[/link][/ramka][/srodtytul]
Co ważne, legalizacja samowoli budowlanej nie zwolni inwestora z obowiązku stosowania przepisów dotyczących zakończenia budowy, w tym z obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie.
Nadzór budowlany po wykryciu, że inwestycja jest niezgodna z przepisami Prawa budowlanego, a więc stanowi samowolę budowlaną, wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy i zarazem powiadamia inwestora o możliwości legalizacji samowoli budowlanej. Legalizacja wiąże się z obowiązkiem zapłaty opłaty legalizacyjnej. Inwestor ma 30 dni na złożenie wniosku o legalizację samowoli budowlanej, jeśli się na to zdecyduje, nadzór budowlany wdroży procedurę legalizacyjną. Zalegalizowanie dobudówki Rodzice byli właścicielami domu jednorodzinnego wybudowanego 1972 r. W 1993 r. decyzją burmistrza uzyskali pozwolenie na nadbudowę budynku mieszkalnego i dobudowę budynku gospodarczego z garażem. W 1994 r. dobudówka została ukończona i zamieszkana (budynek gospodarczy graniczy z sąsiadami). Jeżeli sąsiedzi się zmienili, to czy... Legalizacja altany na działce rolnej Czy mogę zalegalizować budowę domku/altany (24 m 2 ) na działce rolnej bezpłatnie? Czy po ewentualnej legalizacji będę mógł go wyremontować i rozbudować bez konieczności odrolnienia działki? Nie jestem rolnikiem, domek był wybudowany ponad 20 lat temu. Jestem właścicielem tej ziemi od 5 lat. Powierzchnia ziemi to 0,6 ha, kat. V i VI. Budowa domu bez pozwolenia - samowola budowlana i jej konsekwencje Nie złożyłem wniosku ani dokumentacji o pozwolenie na budowę domu, a rozpocząłem budowę. Dom wybudowałem w tym roku latem, to znaczy – on jest nadal w budowie. Zrobiłem tak, bo pomyślałem, że teraz przeprowadzę roboty, a zimą, gdy jest więcej czasu, złożę wszystkie niezbędne papiery i będzie w porządku, bo... Samowola budowlana na działce ROD Działkę wspólnie z żona nabyłem w 2005 r. Na działce znajdowała się altana, którą w 2017 r. zburzyłem i postawiłem po obrysie istniejącej nową z drewna o wymiarach 44 m 2 i wysokości 6 m oraz taras 12 m 2 bez żadnych dokumentów wyłącznie z nieoficjalną zgodą Zarządu, czyli pobudowałem altanę jako... Zalegalizowanie budowy domku letniskowego Chcę zalegalizować budowę domku letniskowego wybudowanego w latach 1993–1994. Zostałem ukarany grzywną za wyłączenie terenu z produkcji leśnej. Przy płatności pani powiedziała, że jeżeli zapłacę teraz, to zalegalizuję budowę i domek naniosą na plan. Domek letniskowy postawiony bez pozwolenia Zakupiłem działkę budowlaną, która kiedyś była działka rekreacyjna. Postawiono na niej domek letniskowy ok. 45 m 2 , z drewna, bez pozwolenia. Ten domek stoi już ze 25 lat. Czy jest możliwość, aby zalegalizować taki budynek w jakiś sposób? Dom w spadku który jest samowolą budowlaną Sprawa dotyczy odziedziczonego domu w spadku który jest samowolą budowlaną. Mam problem, gdyż odziedziczyłem spadek po ojcu w postaci niedokończonego domu. Budynek jest w stanie surowym otwartym z więźbą dachową odeskowaną, przykrytą papą. Data wydania pozwolenia na budowę to rok 2011. Dziennik budowy jest też prowadzony do ukończenia... Odziedziczenie budynków bez odbioru budowlanego - jak zalegalizować? Wraz z siostrą odziedziczyłam działkę z dwoma budynkami. Pierwszy budynek mieszkalny, drugi garaże z nadbudówką. Jak się okazało, garaże z nadbudówką nie mają odbioru budowlanego. W dzienniku budowy jest ostatni wpis z 1998 r. kierownika budowy o zakończeniu budowy. Dokumenty o zakończeniu budowy nigdzie nie został... Donos sąsiada do PINB w sprawie rozbudowy domu Sąsiad złożył na mnie donos do PINB. Jego działka graniczy z moją, ale nie jest zabudowana. Problem polega na tym, że mam błędnie wydane pozwolenie na rozbudowę domu. Dom jest dłuższy o 2 m od tego, co jest w pozwoleniu i ma okna od strony sąsiedniej działki, bo urząd nie zauważył, że jest to źle zaznaczone na projekcie. Czy to... Kara za zrobienie fundamentów domu bez pozwolenia - legalizacja czy rozbiórka? Od dłuższego czasu załatwiam ze swoim partnerem dokumenty dotyczące budowy domu. Jeszcze nie otrzymaliśmy pozwolenia, ale postanowiliśmy zrobić fundamenty. Niestety otrzymaliśmy informację z nadzoru budowlanego – sąsiadka zgłosiła, że prawdopodobnie nie mamy pozwolenia na budowę. Poszliśmy do urzędu i powiedziano nam, że mamy dwa wyjścia: albo... Koszty legalizacji werandy W 2003 roku zakupiłem dom szeregowy, piętrowy wraz z werandą. Sprzedający nie poinformował mnie, że weranda została dobudowana do istniejącego budynku bez stosownych zezwoleń. Teraz, ponieważ noszę się z zamiarem sprzedaży domu, chciałbym zalegalizować tę werandę. Co powinienem zrobić w tej sytuacji? Jakie poniosę koszty legalizacji? Budowa budynku gospodarczego do 35 m2 Planuję budowę budynku gospodarczego do 35 m 2 na działce budowlanej, na której obecnie znajduje się tylko dom. Zależy mi na usytuowaniu budynku 1-2 m od granicy działki. Czy jest sposób, aby powalczyć o tę odległość? A gdybym postawiła budynek w odległości niezgodnej ze zgłoszeniem, to czy istnieje ryzyko, że będę musiała budynek... Budynek gospodarczy przerobiony na dom bez pozwolenia Pytanie dotyczy legalizacji samowoli budowlanej. Rodzice zamieszkują „budynek gospodarczy” – dostali go w spadku od dziadków i w środku wyremontowali. Budynek jest prawdopodobnie legalny, istnieje jakiś plan. Niestety została wykonana także dobudówka – bez planu, o powierzchni ok. 25 m 2 . W akcie notarialnym... Jak sprawdzić, czy dom sąsiada wybudowany w granicy, powstał legalnie? Sąsiad podczas mojego 20-letniego pobytu za granicą postawił w granicy dom mieszkalny i kilka małych przybudówek. Przypuszczam, że jest to samowola budowlana z lat 1995-1998. Czy mógł dokonać legalizacji tego budynku bez mojej zgody? Przypominam sobie pismo z urzędu gminy sprzed kilku lat, że można zgłosić sprzeciw, ale, o ile dobrze... Legalizacja samowoli budowlanej sprzed 1995 r. Problem dotyczy legalizacji samowoli budowlanej sprzed 1995 r.. Tato ma dom, który odbiega od projektu. Był budowany pomiędzy 1990 a 1994 r. i nie posiada pozwolenia na użytkowanie. W inspektoracie powiedziano nam, że nie ma znaczenia, kiedy dom został wybudowany i że podlega przepisom ustawy z 1994 r. (art. 54). Czy tak faktycznie stanowi... Legalizacja budynku gospodarczego bez kary Mieliśmy na działce rozwalającą się wiatę po poprzednich właścicielach posesji. Mój mąż postanowił wymienić drewno i powiększyć wiatę. Wyszedł z tego drewniany budynek gospodarczy o wielkości 45 m 2 . Niestety po czasie dowiedzieliśmy się, że powinniśmy wcześniej wystąpić o pozwolenie na budowę. Czy jest jakiś sposób, aby teraz... Problemy z legalizacją samowoli budowlanej w gminie Nasz problem to legalizacja samowoli budowlanej w gminie. Został postawiony domek letniskowy na działce leśnej, staramy się o warunki zabudowy, żeby zalegalizować budynek, natomiast gmina cały czas nam odmawia wydania warunków. Mamy dostęp do drogi, mamy obok działki, które korzystają z tej samej drogi, no i płaciliśmy karę za przedwczesny... Wiata i garaże bez pozwolenia, legalizować czy rozbierać - jaka kara? Przeszło 10 lat temu postawione zostały dwa garaże i wiata 5 x 5 bez jakichkolwiek pozwoleń. Jak do tej kwestii podejdzie nadzór budowlany i czy dane obiekty będzie można zalegalizować, czy też organ nadzoru nakaże rozbiórkę wiaty i garaży? Zależy nam na pozostawieniu wiaty jak również garaży, ponieważ z nich korzystamy. Proszę o informacje jaka... Jak zalegalizować domek holenderski? Od 8 lat mam na działce budowlanej postawiony domek holenderski oraz barakowóz. Jak mam zalegalizować ten stan rzeczy w świetle przepisów prawa budowlanego? Obiekty te służą do celów rekreacyjnych od maja do października, mają podłączone media. Legalizacja samowoli budowlanej starego domu Moja mama ze swoim rodzeństwem odziedziczyła kawałek ziemi po mojej babci. Jej rodzeństwo zrzekło się tego spadku, wiec cała ziemia należy teraz do niej. W wykazie na tej ziemi znajduje się jedynie obora, ale oprócz tej obory jest tam jeszcze stary drewniany dom. Moi pradziadkowie postawili go w latach 70. i nigdy nie zarejestrowali. Dom nadaje się... Odpowiedzialność z tytułu samowoli budowlanej Nielegalnie dobudowuję pomieszczenie mieszkalne. Sąsiadka zgłosiła mnie do nadzoru budowlanego. Jaka kara mi grozi? Czy jest sposób, żeby skończyć tę budowę i nie płacić opłaty legalizacyjnej? Dodam, że mam ciężką sytuację rodzinną i finansową i nie stać mnie na tę opłatę. Czy w przypadku samowoli budowlanej dochodzi do przedawnienia? Budynek, a dokładnie obora, został wybudowany w latach 70-80, nie znam konkretnej daty. Jest to samowola budowlana, nie było żadnych planów i pozwoleń. Chciałabym teraz zmienić pokrycie dachu i zgłosić tę wymianę w starostwie. Czy czekają mnie jakieś konsekwencje? Czy taka stara samowola budowlana zalegalizowała się poprzez upływ... Stary budynek gospodarczy bez pozwolenia Jestem właścicielką nieruchomości mieszkalnej, którą przepisali mi rodzice w 1988 r. Nie mieszkam tam, nadal mieszkańcami są moi rodzice. Na terenie posesji, na granicy działek stoi stary budynek gospodarczy. Kiedy nieruchomość należała jeszcze do rodziców, do wspomnianego budynku dobudował swój budynek sąsiad – nie postawił jednak ściany... Jak skorzystać z abolicji w opłacie legalizacyjnej samowoli budowlanej? Co muszę zrobić, aby skorzystać z abolicji w opłacie legalizacyjnej samowoli budowlanej budynku gospodarczo-rekreacyjnego (domek grillowy) o pow. 29 m 2 i wysokości w kalenicy 4,5 m? Dla podanej inwestycji posiadam decyzję o warunkach zabudowy wydaną w r. Obiekt został wybudowany w 2010 roku. Instalacja centralnego ogrzewania jako samowola Przed r. popełniono samowolę budowlaną w postaci wykonania instalacji centralnego ogrzewania. Nowelizacją ustawy roboty te zostały zwolnione od wymagania jakichkolwiek zgód i zezwoleń. Czy nadzór budowlany, który stwierdzi, że w okresie poprzedzającym nowelizację ustawy wykonano samowolę centralnego ogrzewania, może wymagać rozbiórki lub... Zaadaptowanie i przebudowa poddasza bez zgłoszenia i pozwoleń Kilka lat temu zaadaptowałam poddasze swojego domu jednorodzinnego, podwyższając wysokość domu o ok. 50 centymetrów, przy czym kształt dachu został zmieniony. Zbudowałam również garaż. Obie te inwestycje były zrobione bez pozwolenia. Teraz chcę sprzedać dom i boję się, że może to się wydać. Jak rozwiązać ten problem? Legalizacja ogrodzenia od strony ulicy 10 lat temu wybudowałam kuty płot na słupkach metalowych od strony ulicy na długości około 30 m bez zgłoszenia do starostwa. Czy mogę teraz zalegalizować tę budowlę? Czy jest to bezpłatne?
Legalizacja budowli wybudowanej przed wejściem obecnie obowiązującej ustawy Prawa budowlanego. Jeżeli budowa opisanego domu została zakończona przed dniem wejścia w życie obecnie obowiązującej ustawy Prawa budowlane z roku 1994 r., które to wejście w życie miało miejsce w dniu 01.01.1995 r., to ocena, czy istnieje możliwości

Samowola budowlana jest w Polsce nadal często spotykanym zjawiskiem. Zazwyczaj zostaje ona wykryta podczas sporu sąsiedzkiego. W takim przypadku jeden z sąsiadów zawiadamia nadzór budowlany o tym, że właściciel znajdującej się obok nieruchomości dopuścił się samowoli budowlanej. Czym w rzeczywistości jest samowola budowlana? Jak przebiega legalizacja samowoli budowlanej w 2022 r? Jak wygląda kwestia opłat legalizacyjnych? Na te i inne pytania odpowiem w moim kolejnym artykule „Legalizacja samowoli budowlanej w 2022 r.”. Jeżeli potrzebujesz pomocy w legalizacji samowoli budowlanej, to zapraszam do kontaktu. Udzielamy konsultacji dla klientów z całej Polski, w tym także online i telefonicznie. Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Nieruchomości Poznań) oraz do kontaktu. Samowola budowlana to wzniesienie budynku bez uzyskania decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę lub bez dokonania wymaganego zgłoszenia albo rozpoczęcie budowy pomimo uzyskania sprzeciwu od dokonanego zgłoszenia. Zgodnie z polskim prawem istnieje możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej. Aby tego dokonać, konieczne jest złożenie wniosku skierowanego do właściwego organu nadzoru budowlanego. Postępowanie w tym zakresie powinno zakończyć się w ciągu 30 dni. Przynajmniej w teorii😊. Zalegalizowanie samowoli budowlanej wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. W przypadku samowoli budowlanych wzniesionych przed 1995 rokiem zastosowanie znajdują przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 roku. Jeżeli chodzi o samowole budowlane starsze niż 20 lat istnieje możliwość zastosowania postępowania uproszczonego, które bywa niekiedy określane mianem abolicji budowlanej. Samowola budowlana wiąże się z karami administracyjnymi oraz sankcjami karnymi. Decydując się na zalegalizowanie samowoli budowlanej, możesz skorzystać z pomocy prawnika – adwokata lub radcy prawnego. Czym jest samowola budowlana? W obowiązujących obecnie przepisach nie ma definicji samowoli budowlanej. Można ją jednak wyinterpretować z art. 48 ustawy Prawo budowlane. Z przepisu tego wynika, że samowola budowlana powstaje w dwóch sytuacjach, którymi są: brak uzyskania decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę; brak dokonania wymaganego zgłoszenia albo rozpoczęcie budowy pomimo uzyskania sprzeciwu od dokonanego zgłoszenia. W Polsce większość istotnych prac budowlanych wymaga albo pozwolenia na budowę, albo przynajmniej jego zgłoszenia do odpowiedniego organu administracji. To, czy dane prace wymagają pozwolenia lub zgłoszenia, uregulowane jest w Prawie budowlanym. Przy czym zasadą jest, że prowadzenie robót budowlanych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Dotyczy to zwłaszcza domów jednorodzinnych, większych pomieszczeń gospodarczych (garaży, stajni, obór, chlewni), czy obiektów łączących się z infrastrukturą publiczną. W przypadku mniejszych obiektów pozwolenie na budowę nie jest wymagane, ale prace trzeba zgłosić. To dotyczy budynków mieszkalnych o zabudowie do 70m[2], małych oczyszczalni ścieków, małych szamb, niewielkich pomostów, budynków gospodarczych, wiat i garaży do 35m[2]. Informacje, czy Twoja budowa wymagała pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, znajdziesz w Prawie budowlanym, w przepisach od art. 28 do art. 31. Jeśli prowadziłeś tego typu prace bez pozwolenia lub zgłoszenia, to dopuściłeś się samowoli budowlanej. Zgodnie z prawem istnienie samowoli budowlanej stwierdza inspektor nadzoru budowlanego, rzadziej wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego. Co jest niezwykle istotne, w przepisach nie przewidziano możliwości przedawnienia samowoli budowlanej. Oznacza to, że może być ona stwierdzona w każdym czasie, nawet po wielu latach, od zakończenia danej inwestycji. Jak zalegalizować samowolę budowlaną? Legalizacja samowoli budowlanej co do zasady jest możliwa. Niestety jest bardzo kosztowna (o czym niżej), ale na szczęście jest możliwa. Aby zalegalizować samowolę budowlaną należy spełnić 2 warunki: projekt zagospodarowania działki lub terenu musi być zgodny z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także obiekt musi być zgodny z przepisami techniczno-budowlanymi. Podobnie wygląda sprawa z ukończonym już obiektem. Wówczas konieczne staje się sprawdzenie wykonanych prac z obowiązującymi przepisami. W konsekwencji, jeśli wzniosłeś poprawny technicznie budynek, który wpisuje się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to masz bardzo dużą szansę na jego legalizację. Poniżej opiszę szczegółowo jak zalegalizować taki budynek. LEGALIZACJA SAMOWOLI BUDOWLANEJ w 2022 R Gdzie zgłosić samowolę budowlaną? W myśl obowiązujących przepisów samowolę budowlaną zgłasza się do organu nadzoru budowlanego. W praktyce jest to najczęściej powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. To właśnie on rozpozna daną sprawę i następnie wyda odpowiednią decyzję. Zobacz także: Adwokat Prawo Administracyjne Wniosek o legalizację samowoli budowlanej Do zgłoszenia samowoli budowlanej konieczne jest przygotowanie odpowiedniego wniosku o legalizację samowoli budowlanej. Co ważne, istnieją dwa sposoby jego sporządzenia oraz wniesienia. Można to bowiem zrobić w tradycyjnej, papierowej formie, a także za pośrednictwem strony internetowej właściwego powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego. Wniosek służy zainicjowaniu postępowania administracyjnego, którego celem jest wydanie decyzji w przedmiocie danej samowoli budowlanej. Zanim złożysz wniosek o legalizację samowoli budowlanej sprawdź, czy spełniasz warunki, aby Twoja samowola została zalegalizowana. W tym celu sprawdź, czy na terenie, na którym wzniosłeś budynek obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nie obowiązuje, to masz trudniejsze zadanie. Będziesz musiał bowiem zbadać, czy w Twoim przypadku zachodzą warunki, aby gmina wydała decyzję o warunkach zabudowy, odpowiadającą temu, co wybudowałeś. W praktyce nie jest to takie proste. Należy bowiem wziąć pod uwagę bardzo wiele okoliczności i przepisów rozproszonych w różnych aktach prawnych. I lepiej nie zgłaszać takiej samowoli „na żywioł”. Jeśli na etapie zgłoszenia okaże się, że są jakieś problemy, to nie będziesz mieć czasu, aby znaleźć dobre rozwiązanie. Będą Cię bowiem goniły terminy, narzucone przez inspektora budowlanego. W konsekwencji sprawa może zakończyć się nawet rozbiórką! Przed złożeniem wniosku warto też sprawdzić stan techniczny obiektu. W szczególności warto zaangażować architekta, który oceni, czy budynek jest zgodny z projektem. A jeśli nie posiadasz projektu budowlanego, to architekt będzie musiał go przygotować. W przeciwnym wypadku trudno będzie uzyskać zgodę na legalizację. Oczywiście czasami nie ma czasu na odpowiednie przygotowanie się do legalizacji. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli np. zostaniesz zadenuncjowany przez „życzliwego” sąsiada. Wówczas musisz działać pod presją czasu i sytuacja jest trudniejsza. Dokumenty związane z legalizacją samowoli budowlanej Po tym, jak złożysz już wniosek o zalegalizowanie samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego wezwie Cię do przedłożenia dokumentów legalizacyjnych. Chodzi tutaj o: zaświadczenie o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (dlatego lepiej sprawdzić to wcześniej!); decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; projekt budowlany (to też lepiej zorganizować wcześniej!); zaświadczenie izby samorządu zawodowego o wpisaniu autora projektu na listę jej członków; oświadczenie dotyczące posiadanego prawa do dysponowania daną nieruchomością na cele budowlane; postanowienie w przedmiocie uzgodnienia z odpowiednim starostą takich kwestii jak linie zabudowy, elewacji, przebiegu dróg oraz uzbrojenia technicznego. Co jest niezwykle istotne, nie musisz składać oryginałów tych dokumentów. Wystarczą bowiem uwierzytelnione kopie. Aby je uzyskać, musisz jednak udać się do notariusza, który sporządzi kopie, a następnie potwierdzi ich zgodność z oryginałem. Kserokopia wykonana na własną rękę będzie jednak niewystarczająca. W sprawach o legalizację samowoli budowlanej możesz spodziewać się także, że organ nadzoru będzie żądał uzupełnienia złożonych przez Ciebie dokumentów. Możesz także spodziewać się inspekcji i oględzin. Organ nadzoru ma bowiem obowiązek starannie zbadać sprawę, w tym ocenić, czy obiekt jest technicznie gotowy do użytkowania. SAMOWOLA BUDOWLANA DOKUMENTY Postępowanie w sprawie legalizacji samowoli budowlanej Po złożeniu wniosku zostanie wszczęte postępowanie o legalizację samowoli budowlanej. Niezwykle istotną kwestią, o której musisz pamiętać, jest brak możliwości modernizacji oraz wykańczania budynku. Oznacza to, że jeżeli prowadzisz jeszcze jakieś prace, muszą one zostać przerwane. W przeciwnym wypadku możesz otrzymać decyzję o rozbiórce. Aby postępowanie w przedmiocie legalizacji samowoli budowlanej mogło zostać wszczęte, konieczne jest złożenie do organu nadzoru budowlanego następujących dokumentów w wyznaczonym terminie: zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy obiektu z aktualnym planem zagospodarowania przestrzennego; jeżeli tego rodzaju plan nie został jeszcze opracowany, wymagana jest decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane aktualnego na dzień opracowania projektu; projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami, wymaganymi przepisami szczególnymi – w czterech kopiach. Jeżeli złożysz te dokumenty w zakreślonym terminie, wówczas będą one traktowane jako wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych. Natomiast gdybyś nie dotrzymał tego terminu, będzie się to wiązało z niespełnieniem nałożonych przez inspektora obowiązków, a co za tym idzie, z wydaniem nakazu rozbiórki samowoli budowlanej. Ile trwa legalizacja samowoli budowlanej? Zacznę od tego, jak to wygląda w teorii. Postępowanie dotyczące zalegalizowania samowoli budowlanej toczy się w myśl przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA). W związku z czym organ nadzoru budowlanego jest zobowiązany do przestrzegania terminów wynikających z tejże ustawy. Otóż zgodnie z art. 35 § 3 KPA załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. W związku z powyższym legalizacja samowoli budowlanej nie powinna trwać dłużej niż dwa miesiące. Tyle mówią na ten temat przepisy – czyli teoria. Praktyka jest jednak zupełnie inna. W praktyce sprawy o legalizację samowoli budowlanych potrafią trwać wiele miesięcy, a czasami nawet kilka lat. Z czego to wynika? Mianowicie organy nadzoru budowlanego są zobowiązane dokładnie zbadać sprawę. Jak już pisałam wiąże się to z odbywaniem inspekcji, oględzinami, czasami angażowaniem ekspertów. Organy nierzadko wydają też zalecenia zw. z koniecznością dostosowania obiektu do obowiązujących norm technicznych. To zaś wiąże się z czasem i kosztami. Strony często odwołują się od tego typu rozstrzygnięć, co istotnie przedłuża postępowanie. Koszt legalizacji samowoli budowlanej Na legalizację samowoli budowlanej składają się 3 kategorie kosztów: opłaty legalizacyjne (o czym więcej napiszę poniżej), koszty adaptacji obiektu (prace zw. z dostosowaniem obiektu do norm technicznych, koszty architekta), koszty prowadzenia postępowania ( prawnicy, biegli, ewentualne koszty sądowe). Spośród tych kosztów stosunkowo najłatwiej jest oszacować koszt opłaty legalizacyjnej. O jej wysokości zdecyduje organ nadzoru budowlanego na podstawie reguł określonych w przepisach (o czym poniżej). Co jednak niezwykle istotne, jeżeli opłata nie zostanie dokonana w wyznaczonym terminie, będzie się to wiązać z wydaniem decyzji w przedmiocie rozbiórki samowoli. KOSZT LEGALIZACJI SAMOWOLI BUDOWLANEJ Opłaty za legalizację samowoli budowlanej Wysokość opłaty za legalizację samowoli budowlanej uzależniona jest od kilku czynników. Jeżeli została ona dokonana bez wymaganego prawem zgłoszenia, opłata wynosi obecnie 2500 zł albo 5000 zł. Kwota zależy od typu obiektu podlegającego legalizacji. Sprawa komplikuje się w razie budowy bez pozwolenia, ponieważ w takim przypadku powstaje konieczność ustalenia opłaty. Dokonuje go zawsze organ nadzoru budowlanego. Opłata legalizacyjna w razie braku pozwolenia na budowę zależy od następujących okoliczności: kategorii, do której zaliczany jest obiekt, jego wielkości, oraz stawki opłaty. Opłatę liczy się według następującego wzoru: Współczynnik kategorii obiektu (K) x Współczynnik wielkości obiektu (W) x wysokość opłaty za legalizację (S) x 50 x Opłata za legalizację Twojej samowoli Wartości poszczególnych współczynników znajdziesz w tabelce, w dalszej części artykułu. Co ważne, wojewoda może podjąć decyzję dotyczącą odroczenia terminu płatności, rozłożenia opłaty legalizacyjną na raty, a nawet jej umorzenia w całości lub w części. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które nie mogą ponieść kosztów związanych z legalizacją samowoli bez znacznego uszczerbku majątkowego. Opłaty legalizacyjne – tabela W przypadku budowy bez pozwolenia wysokość opłaty jest wyliczana na wzoru zawartego w art. 59f ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym przepisem w przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli nieprawidłowości w zakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2, wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w). Stawka opłaty, przez którą mnożone są wymienione współczynniki, wynosi 500 złotych. Opłaty legalizacyjne tabela (POBIERZ PDF) OPŁATY LEGALIZACYJNE Czy możliwa jest legalizacja samowoli budowlanej za darmo? W niektórych przypadkach istnieje możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej bez konieczności ponoszenia żadnych opłat. Dotyczy ona jednak samowoli, które mają co najmniej 20 lat. Konieczne jest oczywiście zgłoszenie do organu nadzoru budowlanego, a także przedstawienie ekspertyzy technicznej, w której zostanie potwierdzona możliwość bezpiecznego korzystania z danego obiektu, a ponadto geodezyjną inwentaryzację powykonawczą. Inaczej mówiąc, jeżeli właściciel udowodni przed organem nadzoru budowlanego, że jego budynek można użytkować w sposób bezpieczny, ten nie będzie miał innego wyjścia, jak tylko dokonać legalizacji samowoli budowlanej. Legalizacja starych samowoli budowlanych przed 1995 r. W przypadku samowoli budowlanych i ich legalizacji sprzed 1995 roku zastosowanie znajdują przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 roku. Zgodnie z tamtymi regulacjami zalegalizować można samowolę, gdy znajduje się ona na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym jest przeznaczony pod zabudowę tego rodzaju oraz nie stanowi ona zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i nie powodują niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych otoczenia. W celu zalegalizowania samowoli budowlanej, o której mowa powyżej, należy wystąpić z wnioskiem do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego w przedmiocie wydania pozwolenia na użytkowanie. Należy do niego dołączyć inwentaryzację powykonawczą oraz ekspertyzę techniczną potwierdzającą przydatność obiektu do użytkowania. Legalizacja samowoli budowlanej po 20 latach Na mocy nowelizacji ustawy Prawo budowlane z dnia 13 marca 2020 roku wprowadzono uproszczoną procedurę legalizacji samowoli budowlanych, które są starsze niż 20 lat. Według nowych przepisów organ nadzoru budowlanego nie bada już zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W myśl art. 49f ust. 1 ustawy Prawo budowlane, jeżeli doszło do stwierdzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części, bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia – jeżeli od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat, organ nadzoru budowlanego wszczyna uproszczone postępowanie legalizacyjne. Kara za samowolę budowlaną Dopuszczenie się samowoli budowlanej wiąże się z sankcjami natury zarówno administracyjnej, jak i prawnokarnej. W pierwszym z wymienionych aspektów konsekwencją może być wydanie przez organ nadzoru budowlanego decyzji nakazującej rozbiórkę wzniesionego obiektu. W tym kontekście pragnę podkreślić, że kara administracyjna nie ulega przedawnieniu. Oprócz tego możliwe jest nałożenie obowiązku wniesienia opłaty legalizacyjnej w razie wszczęcia postępowania dotyczącego legalizacji. Natomiast jeżeli chodzi o konsekwencje natury prawnokarnej, ustawodawca przewidział jedynie karę grzywny. Tego rodzaju kary są jednak bardzo wysokie i mogą sięgać nawet 1 080 000 złotych. Istotne jest jednak to, że kara grzywny ulega przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia popełnienia przestępstwa. JAK ZALEGALIZOWAĆ SAMOWOLĘ BUDOWLANĄ W 2022 R. Czy istnieje abolicja budowlana? Wiele osób zastanawia się, czy istnieje abolicja budowlana, ponieważ tego typu informację można znaleźć w Internecie. W rzeczywistości pod tym pojęciem należy rozumieć uproszczony tryb legalizacji samowoli budowlanych mających co najmniej 20 lat. Kwestia ta została omówiona we wcześniejszej części artykułu. Problem samowoli budowlanych wciąż jest obecny w polskim obrocie prawnym, czego świadomość miał również ustawodawca podczas projektowania obecnie obowiązujących przepisów. Z tego względu zastosowano możliwość zalegalizowania obiektów, które zostały wybudowane bez załatwienia wymaganych prawem formalności. W tym celu konieczne jest wszczęcie odpowiedniego postępowania przed organem nadzoru budowlanego. Co więcej, istnieje nawet możliwość zalegalizowania samowoli budowlanych sprzed wielu lat, dzięki czemu można uregulować stan prawny wielu nieruchomości. Nierzadko tego typu sprawy wiążą się z koniecznością zgromadzenia obszernej dokumentacji. Jeżeli zatem wiesz, że będzie to dla Ciebie poważny problem, pomyśl o skorzystaniu z pomocy prawnika. Czy Ty lub Twój bliski potrzebujesz pomocy adwokata? Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola. W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE! Masz pytania? Napisz! Zadzwoń! Adwokat Marlena Słupińska-Strysik e-mail: biuro@ tel. 61 646 00 40 tel. 68 419 00 45 tel. 52 511 00 65 Komentarze:

Proszę pamiętać, że legalizacja samowoli budowlanej może również polegać na wykonaniu konkretnych robót, które doprowadzą do stanu zgodnego z prawem (np. zgodnego z warunkami technicznymi). Likwidacja samowoli budowlanej może polegać na jej unicestwieniu lub zalegalizowaniu (oczywiście nie wszystko da się zalegalizować). Pozdrawiam Organy nadzoru budowlanego badają, czy możliwa jest legalizacja samowoli budowlanych. Przepisy pozwalają bowiem na legalizację, ale tylko po pozytywnym zakończeniu postępowania legalizacyjnego. Nowe przepisy, które weszły w życie 19 września 2020 r. (wprowadzone przez ustawę z r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw ( z 2020 r. poz. 471) mają nie tylko ułatwić i przyśpieszyć legalizację samowoli budowlanych, ale też skłonić właścicieli do zgłaszania nielegalnych obiektów. Prostsza legalizacja starych samowoli budowlanych Obowiązkiem organu nadzoru budowlanego jest ustalenie, czy możliwa jest legalizacja samowoli budowlanej. Samowola budowlana może zostać zalegalizowana, na wniosek właściciela obiektu budowlanego i po pozytywnym zakończeniu postępowania legalizacyjnego. Nowelizacja PrBud ustawą z r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw ( z 2020 r. poz. 471) przewiduje uproszczone postępowanie legalizacyjne dotyczące tych obiektów, które są użytkowane przez co najmniej 20 lat. Wprowadza nowe wymogi formalne (dokumentacja legalizacyjna w postępowaniu uproszczonym), a także zwolnienie od ponoszenia opłaty legalizacyjnej. Decyzja legalizacyjna jest wydawana, gdy z ekspertyzy technicznej wynika, że nielegalnie wybudowany obiekt budowlany nie stwarza zagrożenia dla życia oraz zdrowia użytkujących go ludzi. 4 moduły Systemu Legalis z Bazą prawa i orzecznictwa od 150 zł netto/m-c Sprawdź Samowola budowana- czyli co? Generalnie samowolą budowlaną jest wykonanie przez inwestora robót budowlanych bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia. W świetle „starych przepisów” prowadzono jedno postępowanie w przypadku wszczęcia i prowadzenia robót budowlanych bez zezwolenia. W wyniku zmian w PrBud wprowadzono odrębne postępowanie w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy (art. 48 i n. PrBud). Nowością jest uproszczone postępowanie legalizacyjne dla samowoli budowlanych obiektów budowlanych lub części obiektów budowlanych zbudowanych bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę, gdy od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat. W świetle wcześniejszych przepisów PrBud zalegalizowanie samowoli budowlanej było możliwe, gdy były one wzniesione zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub warunkami zabudowy. Natomiast nowa regulacja wprowadza uproszczoną procedurę legalizacyjną w trakcie której organ nie będzie badał już zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Wszczęcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego Zgodnie z art. 49f PrBud organ nadzoru budowlanego wszczyna uproszczone postępowanie legalizacyjne w przypadku stwierdzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części: 1) bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo 2) bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia, jeżeli od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat, organ nadzoru budowlanego wszczyna uproszczone postępowanie legalizacyjne. Uproszczone postępowanie legalizacyjne w odniesieniu do obiektów budowlanych, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, prowadzi się na żądanie właściciela lub zarządcy tego obiektu budowlanego (art. 49f ust. 2 PrBud). Bowiem generalnie na podstawie art. 103 ust. 2 PrBud do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe. Warunki uproszczonej legalizacji i zwolnienia z opłaty legalizacyjnej Podstawowym warunkiem zwolnienia od ponoszenia opłaty legalizacyjnej jest zgłoszenie nielegalnego obiektu budowlanego. Właściciel obiektu budowlanego jest zobligowany do zgłoszenia organowi nadzoru budowlanego samowoli budowlanej, co najmniej 20-letniej oraz przedstawienie ekspertyzy technicznej, która potwierdza możliwość bezpiecznego użytkowania obiektu oraz geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W ramach uproszczonego postępowania legalizacyjnego organ nadzoru budowlanego nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek przedłożenia dokumentów legalizacyjnych w terminie nie krótszym niż 60 dni od dnia jego doręczenia (art. 49g ust. 1 PrBud). Dokumentacja legalizacyjna (tzw. dokumenty legalizacyjne) obiektów budowlanych, które są użytkowane nielegalnie przez co najmniej 20 lat przedkładanych w postępowaniu uproszczonym legalizacyjnym składana przez właściciela zawiera: 1) oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane, 2) geodezyjną inwentaryzację powykonawczą legalizowanego obiektu, 3) ekspertyzę techniczną sporządzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, z której będzie wynikało, że stan techniczny obiektu nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i pozwala na jego bezpieczne użytkowanie obiektu zgodnie z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania (art. 49g ust. 2 PrBud). W trakcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego organ nadzoru budowlanego sprawdza kompletność dokumentów legalizacyjnych oraz czy z przedłożonej ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania (art. 49h ust. 1 PrBud). W sytuacji stwierdzenia niekompletności dokumentów legalizacyjnych organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o obowiązku usunięcia niekompletności w wyznaczonym terminie. Wyłączenie spod legalizacji Wprowadzonego w drodze nowelizacji PrBud z r. uproszczonego postępowania legislacyjnego nie będzie można wszcząć w odniesieniu do każdego obiektu budowlanego. Ustawodawca wyłączył możliwość zastosowania uproszczonej procedury legalizacyjnej w stosunku do obiektów budowlanych, do których wydano decyzje o nakazie rozbiórki przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej (czyli przed r.) oraz, gdy dwudziestoletni termin upłynął po dniu wydania postanowienia o wstrzymaniu budowy. Decyzje wydawane w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym Organ nadzoru budowlanego, w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym może wydać decyzję o legalizacji lub decyzje o nakazie rozbiórki. Decyzja o legalizacji obiektu budowlanego jest wydawana, gdy: 1) dokumenty legalizacyjne są kompletne lub ich niekompletność została usunięta zgodnie z postanowieniem o obowiązku usunięcia niekompletności w wyznaczonym terminie, 2) z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania. Wydanie decyzji o legalizacyjnej stanowi podstawę użytkowania obiektu budowlanego (art. 49i ust. 2 PrBud). Decyzja o nakazie rozbiórki Nakaz rozbiórki-tak jak dotychczas jest wydawany w sytuacji, gdy właściciel nie spełni wymogów legalizacyjnych. Decyzja o nakazie rozbiórki jest wydawana w przypadku: 1) nieprzedłożenia w wyznaczonym terminie dokumentów legalizacyjnych; 2) niewykonania, w wyznaczonym terminie postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych; 3) gdy z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania (art. 49i pkt 2 PrBud) Wszystkie aktualności po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź . 40 115 434 391 314 384 393 32

legalizacja samowoli budowlanej z lat 70